شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران

ارتقاءحقوق انسانی معلولین

بر اساس برآورد سازمان ملل حدود 650 میلیون نفر به نوعی دچار معلولیت می باشند که در حال حاضر حدود 10 درصر از جمعیت دنیا را تشکیل می دهد.
و این در حالیست که اگر ابعاد خانواده های درگیر را در نظر بگیریم رقمی معادل 2 میلیارد نفر به طور مستقیم درگیر پدیده معلولیت می باشند.
به 3 دلیل عمده تعداد معلولین روز به روز افزایش می یابد:1-افزایش کلی جمعیت 2- پیشرفتهای پزشکی و افزایش امید به زندگی 3- افزایش جمعیت سالمندی که درآنان درصر ناتوانیها بیشترازجمعیت جوان می باشد. پس امور مرتبط با معلولین از جمله مسایل عمده جهانی است که ابعاد ویژه بهداشتی ، اقتصادی،اجتماعی و سیاسی دارد.
متأسفانه بدلیل تبعیض و نگرش غلط جامعه جهانی آمارها بسیار نگران کننده می باشند و در حال حاضر افراد دارای معلولیت محرومترین اقلیت دنیا را تشکیل می دهند. 20 درصد از فقیرترین مردم دنیا دارای معلولیت می باشند ، 98 درصد از کودکان معلول در کشورهای در حال توسعه به مدرسه نمی روند، 30 درصد کودکان خیابانی در دنیا دچار معلولیت می باشندو درصد باسوادی در بزرگسالان معلول زیر 3 درصد و زیر 1 درصد برای زنان معلول در برخی از کشورهاست.
نگاه به پدیده معلولیت تنها از دریچه خود فرد معلول غلط است و باید دیدی همه جانبه و اجتماعی به قضیه داشته باشیم، برای نمونه فرد معلولی که علیرغم شایستگی قادر به پیدا کردن شغل نیست، این محرومیت پیامد وضعیت خودش نبوده بلکه ناشی از نگرش غلط جامعه و موانع محیطی می باشد و یا ممکن است یک کودک معلول با استعداد به دلیل نا آگاهی معلم، عدم همکاری خانواده و نامناسب بودن نظام آموزشی از ادامه تحصیل محروم شود پس پیامدهای معلولیت ناشی از تعامل فرد با محیط است و امری شخصی نیست.
به رغم پیشرفتهای جدید در توانبخشی معلولین ، هنوز به معلولین به دیده افراد مستحق توجه رفاهی و پزشکی نگریسته شده و به حقوق خاص آنان توجه نمی شود.
در تمامی معاهدات حقوق بشری بین المللی به افراد دارای معلولیت توجه شده است ولی باز هم شاهد ابعاد مختلف محرومیت آنان می باشیم که بیشتر در این موارد متجلی می شوند : آموزش ، عبور و مرور آزادانه، زندگی مستقل، یافتن شغل، دسترسی به اطلاعات، مراقبتهای بهداشتی مناسب، تصمیم گیری مستقل.....
کنوانسیون جامع حقوق معلولین اولین سند حقوق بشری قرن بیست و یکم است که رویکردی همه جانبه به جنبه های مختلف زندگی عزت مند معلولین داشته و تأکید می کند که بایستی حقوق معلولین در برنامه های توسعه ای جامعه ضمیمه شود.
اهمیت توجه و برنامه ریزی برای حفظ و ارتقاء حقوق معلولین از سوی دولتها به دلایل ذیل بسیار مهم است:
1- افراد دارای معلولیت در برابر ارزشهای انسانی و نیکی و بدی نظیر انسانهای دیگر می باشند 2- بدلایل پیش گفته بطور مستمر در معرض محرومیت می باشند
3- انزوا و وابستگی معلولین و خانواده آنها برای جامعه هزینه بر است و آنان را از مشارکت در توسعه جامعه دور می کند
4- همه انسانها در معرض معلولیت قرار دارند
5- معلولین نیز جزء شهروندان محسوب شده ، رأی می دهند و مالیات می پردازند
در کشور ما نیز فعالیتهایی از طرف نهادهای دولتی و گروههای غیر دولتی جهت پاسخ گویی به نیاز های به حق جامعه معلولین به انجام می رسد که لازم است از شتاب بیشتری برخوردار شود، به نظر می رسد که بطور خلاصه اولویتهای اصلی فعالیتها در کشورمان بایستی حول موارد ذیل باشد :
1- الحاق سریع به کنوانسیون جامع حقوق معلولین که تا کنون 118 کشور دنیا آن را به امضاء رسانده اند
2- پیگیری اجرایی شدن قانون جامع حمایت از حقوق معلولین مصوب مجلس شورای اسلامی که جزء قوانین مترقی می باشد
3- تلاش در جهت تغییر دیدگاههای منفی جامعه نسبت به توانمندیهای معلولین و ایجاد زمینه حضور پویا و مولد آنان در تمامی عرصه های توسعه ای

• دکتر حسین نحوی نژاد
• مدیر کل امور توانبخشی سالمندان سازمان بهزیستی کشور