شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران

بررسی مشکلات تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی معلولان از نگاه «سپید»

چرا نمی‌توانیم ویلچر برقی در ایران بسازیم؟

 
سپیده خورشاهیان

معلولان برای حفظ استقلال و حضور در اجتماع نیاز به استفاده از ابزارهای کمک حرکتی مانند ویلچر، واکر و عصا دارند اما در شرایطی که تولیدکنندگان داخلی تمایلی برای ساخت تجهیزات توان‌بخشی از خود نشان نمی‌دهند و نیاز بازار داخلی از واردات کالاهای گران قیمت یا بی‌کیفیت خارجی تأمین می‌شود، رفت و آمد و مشارکت فعال معلولان در جامعه بیش از هر زمان دیگری با مشکل مواجه شده است.»

چرخ‌های ویلچرش را به سختی حرکت می‌داد تا بتواند از ورودی ناهموار پارک گذر کند. دستان نحیفش اما زود خسته شد و تلاش‌هایش به نتیجه نرسید. آهی بلند کشید و سرش را به‌زیر انداخت، شاید از کمک خواستن خجالت می‌کشید. کمی بعد ناکام از رسیدن به پارک، راهش را به طرف پیاده‌رو خم کرد و رفت.

بدون شک همه ما در زندگی روزمره خود از کنار معلولانی شبیه به او می‌گذریم. گاهی کمک می‌کنیم و گاهی هم بی‌تفاوت از کنارشان رد می‌شویم اما همیشه شاهد رنج کشیدن آن‌ها هستیم. معلولانی که طبق برآوردهای آماری 12 درصد جمعیت کشور ما را تشکیل می‌دهند. معلولان به علت محدودیت‌های جسمی و فیزیکی نیاز به استفاده از تجهیزات و ابزارهای کمک حرکتی دارند تا ضمن حفظ استقلال و فردیت خود بتوانند حضوری پر‌رنگ در جامعه داشته باشند. اگرچه مبنای استفاده از وسایلی مانند ویلچر، واکر، بالابر و عصا، تسهیل انجام فعالیت‌های روزانه و افزایش میزان مشارکت اجتماعی معلولان بوده متأسفانه هزینه بالای تجهیزات کمک حرکتی استاندارد و وارداتی، کیفیت پایین ابزارهای تولیدی و فضاهای نامناسب شهری نقش و رسالت اصلی این وسایل را به چالشی فرسایشی برای افراد معلول تبدیل کرده است. در شرایطی که بیش از 60 درصد معلولان کشور از داشتن شغل محروم بوده و برای تأمین مخارج اولیه زندگی مانند مسکن با مشکلات جدی مواجه‌اند، هزینه‌های سرسام‌آور و عمر کوتاه وسایل توان‌بخشی و کمک حرکتی دستیابی معلولان به امکانات مناسب برای رفت و آمد و حضور در اجتماع را امری دشوار ساخته است.

سه تا پنج میلیون تومان، قیمت ویلچر برقی

بررسی‌های خبرنگار «سپید» از بازار تجهیزات پزشکی حاکی از آن است که هر عدد ویلچر برقی ایرانی به قیمت 3 میلیون تومان و نمونه خارجی آن از 3.700 تا 5 میلیون تومان به فروش می‌رسد. آقای خدادادی، فروشنده تجهیزات پزشکی در بازار می‌گوید: «فقط دو شرکت فاتح و گیتی‌تک البرز در ایران ویلچر برقی تولید می‌کنند که با ویلچرهای خارجی تفاوت قیمت چندانی ندارند. تولید داخلی بالابر برقی هم در کشور منحصر به یک شرکت است که معمولاً در بازار یافت نمی‌شود. بالابرهای خارجی از 3 تا 4.5 و بالابر ایرانی حدود یک و نیم میلیون تومان قیمت دارند. خریداران علی‌رغم قیمت بالا معمولاً به محصولات خارجی گرایش دارند چرا که دارای جنس محکم و سبک‌تری بوده و استفاده از آن‌ها برای معلولان آسان‌تر است.» این فروشنده تجهیزات پزشکی تأکید می‌کند: «تولیدکنندگان داخلی در ساخت ابزارهای توان‌بخشی که نیاز به تکنولوژی بالا ندارند مانند عصا، واکر و توالت فرنگی موفق عمل کرده‌اند. برای نمونه ویلچر دستی ایرانی با قیمت 300 هزار تومان و محصول مشابه آلمانی آن به ارزش 2 میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسد اما در ساخت ابزارهای پیچیده و الکترونیکی خلاء بزرگی در بازار داخلی احساس می‌شود.»

مشکلات تهیه‌کننده ایرانی

در ادامه این گزارش به سراغ تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی معلولان رفتیم تا مشکلات این حوزه را از دیدگاه و نقطه‌نظر آنها نیز بررسی کنیم. آقای طهمز مهامد، عضو هیئت مدیره شرکت صنایع ایران بهکار با اشاره به اینکه جمعیت کشور رو به سالمندی در حال حرکت است، گفت: «بازار مصرف خوبی برای وسایل کمک حرکتی در ایران وجود دارد اما متأسفانه تولیدکنندگان داخلی سرمایه و توان کافی برای ساخت این تجهیزات را نداشته و فروشندگان مجبورند مازاد نیاز کشور را از طریق واردات و با اجناس نامرغوب چینی تأمین کنند.»

وی با بیان اینکه اکثر قطعات ویلچرهای برقی ایرانی از کشورهای خارجی وارد می‌شود، افزود: «موتور و Joystick این ویلچرها وارداتی بوده و فقط بدنه آنها در داخل کشور ساخته می‌شود چرا که تولید قطعات الکتریکی و مکانیکی ویلچر در ایران مقرون به صرفه نیست. واردات قطعات الکتریکی تجهیزات توان‌بخشی مانند ویلچرها، بالابرها و تشک‌های مواج نیز به علت تحریم‌های بین‌المللی گران تمام شده و به همین علت قیمت نهایی محصولات ایرانی و خارجی چندان فرقی با هم ندارند.»

مهامد فقدان سرمایه و حمایت دولت را از تولیدکنندگان ایرانی عامل ضعف بازار داخلی در حوزه تجهیزات پزشکی معلولان دانست و اظهار داشت: «وام تسهیلاتی بخش تولید هم‌اکنون با بهره 16 درصد اعطا می‌شود و این در حالیست که سود تولیدکننده فقط 15 درصد بوده و حتی در صورت عدم صرف هیچ‌گونه هزینه‌ای برای تولید ابزارها، باز هم متضرر خواهد شد. در بسیاری از موارد ادارات دولتی مانند بنیاد شهید و جانبازان ویلچرهای برقی موردنیاز برای خانواده شهدا و ایثارگران را از کشورهای اروپایی با قیمت 1000 یورو خریداری می‌کنند که قیمت تمام شده آن تا رسیدن به ایران 5 میلیون تومان محاسبه می‌شود. اگر این ادارات هزینه خرید تجهیزات توان‌بخشی را به جای واردات از کشورهای خارجی به بستن قرارداد با تولیدکنندگان داخلی اختصاص دهند، ما می‌توانیم ویلچر 5 میلیون تومانی را با قیمت 500هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسانیم.»

راه‌اندازی خط تولید قطعات تجهیزات توان‌بخشی مقرون به صرفه نیست

از یک تولیدکننده دیگر نیز درباره علت مقرون به صرفه نبودن تولید قطعات الکتریکی تجهیزات پزشکی در ایران و راه‌های برون‌رفت از وضعیت فعلی پرسیدیم. مهندس بهزاد طولابی، مدیر بازرگانی شرکت گیتی تک البرز در این خصوص گفت: «مراودات تجاری و صادرات محصولات ایرانی به بازارهای جهانی و سایر کشورها به علت تحریم با مشکل مواجه است و بنابراین راه‌اندازی خط تولید قطعات برای تیراژهای بالا به صرفه نبوده و ابزارهای توان‌بخشی فقط به اندازه نیاز داخلی ساخته می‌شوند.» وی ادامه داد: «معلولان به علت قیمت گران وسایل کمک‌حرکتی، توان خرید این محصولات را ندارند و دولت باید با درنظر گرفتن یارانه ویژه، خریداران و تولیدکنندگان تجهیزات توان‌بخشی را یاری کند. همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند با اعطای تسهیلات به شرکت‌های تولیدکننده ایرانی برای حضور در نمایشگاه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و معرفی محصولات داخلی به بازارهای جهانی، گامی مؤثر در جهت رشد صنعت تجهیزات پزشکی بردارد.»

منبع: هفته نامه سپید