عملیات «T۴» یکی از بزرگ‌ترین کشتارهای نظام‌مند افراد دارای معلولیت ذهنی و جسمی و بیماران مبتلا به اختلالات روانی در تاریخ بشر به شمار می‌رود که توسط رژیم نازی در آلمان به اجرا درآمد.
در سال ۱۹۳۹، آدولف هیتلر در چارچوب سیاست‌های نژادپرستانه و برنامه‌ای موسوم به «خالص‌سازی نژادی»، فرمان آغاز این طرح را صادر کرد. به‌موجب این دستور، بیماران روانی در پنج مرکز درمانی واقع در آلمان و اتریش گردآوری شده و از طریق گاز مونوکسید کربن که از سیستم تهویه به اتاق‌هایشان تزریق می‌شد، یا با تزریق دوزهای مرگ‌آور مورفین، جان خود را از دست دادند.
در مراحل نخست، این برنامه افرادی با معلولیت ذهنی، سندرم داون، اسکیزوفرنی و اوتیسم را هدف قرار می‌داد؛ اما در ادامه و با نزدیک شدن به پایان جنگ جهانی دوم، دامنه آن به سالمندان ناتوان و مجروحان شدید ناشی از حملات هوایی متفقین نیز گسترش یافت. برآوردها حاکی از آن است که شمار قربانیان این عملیات بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار نفر بوده است. نام «T۴» از نشانی «Tiergartenstraße ۴» گرفته شده است؛ خیابانی در برلین که دفتر صدراعظم آلمان در آن قرار داشت. در ابتدای سال ۱۹۴۰، دفتری در این محل راه‌اندازی شد که وظیفه آن جذب نیرو و پرداخت حقوق کارکنان مرتبط با برنامه موسوم به «T۴» بود.
اگرچه این برنامه به‌طور رسمی در اوت ۱۹۴۱ متوقف اعلام شد، اما روند کشتارهای T۴ عملاً از سپتامبر ۱۹۳۹ آغاز شده و تا پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ ادامه یافت. برآوردها نشان می‌دهد که در این مدت، بین ۲۷۵ تا ۳۰۰ هزار نفر در بیمارستان‌های بیماران روان واقع در آلمان و اتریش، لهستان اشغالی و مناطق بوهم و موراویا (که امروز بخشی از جمهوری چک هستند) به قتل رسیدند. نکته قابل توجه آن‌که نزدیک به نیمی از این قربانیان از بیمارستان‌هایی منتقل شده بودند که تحت اداره کلیسا قرار داشتند.
فریدریش فون بودلشوینگ: اگر بخواهی می‌توانی مرا به اردوگاه کار اجباری بفرستی، این به خودت مربوط است؛ اما تا زمانی که آزاد هستم، به هیچ یک از بیماران من دست نزن. من نمی‌توانم خودم را با زمان یا خواسته‌های پیشوا وفق دهم. من تابع دستورات پروردگارمان عیسی مسیح هستم.
کشیش فریدریش فون بودلشوینگ جوان؛ نماد مقاومت انسانی در برابر سیاست‌های نازی
در یکی از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر که افراد دارای معلولیت قربانی سیاست‌های حذف و نسل‌کشی رژیم نازی بودند، کشیش فریدریش فون بودلشوینگ، روحانی آلمانی، با شهامت در برابر این بی‌عدالتی ایستادگی کرد. او به دلیل مخالفت‌های علنی‌اش با عملیات T۴ تحت تعقیب قرار گرفت و حتی مدتی توسط گشتاپو دستگیر شد.
فریدریش فون بودلشوینگ جوان فرزند کشیش برجسته فریدریش کریستین کارل فون بودلشوینگ و همسرش آیدا فریدریش کارولین لوئیز ویلهلمین فون بودلشوینگ بود. برای تمایز از پدرش، گاه او را با عنوان «بودلشوینگ جوان» می‌نامیدند.
پدر وی، بنیان‌گذار مؤسسه خیریه «فون بودلشوینگ بتل»، نقش مهمی در بهبود وضعیت اجتماعی و درمانی افراد نیازمند و دارای معلولیت در آلمان ایفا کرد.
در سال ۱۸۷۲، او ریاست یک موسسه خیریه پروتستان برای نگهداری بیماران مبتلا به صرع را بر عهده گرفت و آن را به یکی از مؤثرترین و گسترده‌ترین مؤسسات خیریه آلمان بدل ساخت؛ نهادی که خدمات خود را به طیف وسیعی از گروه‌های دارای معلولیت گسترش داد.
از دیگر اقدامات مهم بودلشوینگ پدر، تأسیس نخستین بانک پس‌انداز ویژه تأمین مالی مسکن در آلمان در سال ۱۸۸۵ بود؛ تلاشی برای یاری رساندن به طبقات محروم جهت دستیابی به خانه‌ای امن.
پس از درگذشت او در سال ۱۹۱۰، مدیریت این مؤسسه به پسرش، بودلشوینگ جوان، واگذار شد. وی در ادامه راه پدر، در سال ۱۹۲۱ خدمات مؤسسه را به حوزه نگهداری و حمایت از کودکان یتیم و بی‌سرپرست نیز گسترش داد.
ایستادگی کشیش فون بودلشوینگ در برابر سیاست‌های مرگبار نازی‌ها
با آغاز اجرای عملیات موسوم به «T۴» در آلمان نازی، کشیش فریدریش فون بودلشوینگ جوان با سیاست‌های نازی‌ها در زمینه اوتانازی (مرگ خودخواسته با کمک پزشک) و عقیم‌سازی اجباری افراد دارای معلولیت، به‌صراحت مخالفت کرد. او این اقدامات را که به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای مقابله با معلولیت مطرح می‌شدند، به‌طور جدی مورد نقد و پرسش قرار داد. هرچند وی در آغاز، طبق عرف معمول کشیشان پروتستان در رایش سوم، در سال ۱۹۳۸ سوگند وفاداری به هیتلر یاد کرده بود، اما مخالفت خود را با سیاست‌های حذف سیستماتیک افراد دارای معلولیت آشکارا بیان می‌کرد.
در پی این مخالفت‌ها، گشتاپو در مارس ۱۹۳۹ مدرسه الهیات بتل را تعطیل کرد. همچنین، بودلشوینگ که ریاست بیمارستان بتل را بر عهده داشت ـ مرکزی که خدمات تخصصی به کودکان دارای معلولیت ذهنی ارائه می‌داد ـ به دلیل سرپیچی از دستور تحویل بیماران دارای اختلالات شدید روانی به پلیس مخفی، دستگیر شد.
در سال ۱۹۴۰، هم‌زمان با صدور فرمان هیتلر مبنی بر کشتار همه بیماران روانی با گاز، بودلشوینگ شجاعانه در برابر این فرمان ایستادگی کرد. در همان سال بخشی از بیمارستان بتل در جریان بمباران‌های نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا نیز آسیب جدی دید و تخریب شد.
در دوم دسامبر ۱۹۴۰، واتیکان بیانیه‌ای صادر کرد که در آن سیاست‌های نازی‌ها در زمینه اوتانازی و کشتار افراد دارای معلولیت، مغایر با اصول اخلاقی و قانون الهی دانسته شد. در این بیانیه، تصریح شده بود که کشتن مستقیم یک انسان بی‌گناه به‌سبب نقایص ذهنی یا جسمی، از دیدگاه الهی غیرقابل قبول است. این موضع‌گیری از سوی تمام مقامات کلیسای کاتولیک آلمان مورد حمایت قرار نگرفت و عملیات تی ۴ با وجود مخالفت‌های پراکنده تا سال ۱۹۴۵ ادامه یافت.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، کشیش فون بودلشوینگ و مؤسسه بتل، «سرویس جست‌وجوی بتل» را بنیان گذاشتند تا به خانواده‌هایی که عزیزانشان در دوران جنگ مفقود شده بودند، برای یافتن ردّی از آنان کمک کنند و در اقدامی انسانی و نمادین، به پسرانی که تاریخ تولدشان ناشناخته بود، تاریخ ۶ مارس (زادروز کشیش فون بودلشوینگ) و به دختران، ۲۰ فوریه (زادروز فریدا فون بودلشوینگ) اختصاص داده شد.
کشیش فریدریش فون بودلشوینگ جوان سرانجام در ژانویه ۱۹۴۶ چشم از جهان فروبست و در کلیسای سیونز در محوطه بتل به خاک سپرده شد. یاد و نام او به‌عنوان یکی از معدود صداهای مقاومت در برابر سیاست‌های مرگ‌محور رژیم نازی، همچنان در حافظه تاریخ باقی مانده است. مقاومت اخلاقی و انسانی او در برابر سیاست‌های سرکوبگرانه نازی‌ها، یادآور تعهدی عمیق به کرامت انسانی و حقوق افراد دارای معلولیت است.
بنیاد فون بودلشوینگ که مقر اصلی آن در شهر بیله‌فلد آلمان و منطقه بتل واقع شده است، ریشه در یک بیمارستان روان‌پزشکی دیاکونال دارد که در قرن نوزدهم به‌منظور مراقبت از بیماران مبتلا به صرع و اختلالات روانی تأسیس شده بود.
امروزه این بنیاد به یکی از بزرگ‌ترین نهادهای خیریه و اجتماعی اروپا تبدیل شده و در حوزه‌های گسترده‌ای از خدمات توان‌بخشی، درمانی و آموزشی فعالیت می‌کند. شبکه مؤسسات زیرمجموعه فون بودلشوینگ سالانه به بیش از ۱۴ هزار نفر خدمات ارائه می‌دهد؛ از جمله در کلینیک‌های تخصصی، خانه‌های مراقبتی، مدارس، مهدکودک‌ها، اقامتگاه‌های گروهی، مراکز کاردرمانی و فروشگاه‌های حمایتی ویژه افراد دارای معلولیت.
این نهاد، همچنان وفادار به میراث انسانی و اخلاقی بنیان‌گذاران خود، نقش فعالی در ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای نیازهای ویژه و ترویج ارزش‌های همبستگی اجتماعی در اروپا ایفا می‌کند.