گزارش قدس از پیوستن ایران به کنوانسیون حقوق معلولان ؛ چرخه حمایت از معلولان جهانی می شود • مریم زنگنه براساس بررسی های تخمینی سازمان ملل متحد 500 میلیون معلول در دنیا زندگی می کنند که این رقم همه ساله رو به افزایش است.
درگیری ها و کشمکشهای ناشی از جنگ در نواحی گوناگون کره زمین، گرسنگی، امراض و بیماریهای مختلف، مصایب و مشقات زندگی در کشورهای در حال توسعه و تصادفات و آسیبهای حین انجام کار، آلودگی محیط زیست و استفاده نکردن صحیح از دارو در کشورهای صنعتی همه روزه باعث بروز معلولیتهای جدید می شود، لذا باید پیش زمینه های اجتماعی لازم وجود داشته باشد تا معلولان بتوانند به واسطه فرصتهای یکسان برای زندگی و فعالیتهای اجتماعی، مستقل از مؤسسات خیریه و نهادهایی از این دست زندگی کنند. بازپروری معلولان برای دستیابی به زندگی مستقل است به نحوی که در زندگی به خودکفایی برسند و بتوانند به جامعه بپیوندند که این از اصول شرافت و وقار انسانی محسوب می شود. سوم دسامبر روز جهانی معلولان
روز جهانی معلولان که به عنوان اقدامی مشترک از سوی سازمان ملل متحد اعلام شده، زمانی است برای ارج نهادن به تجارب و توانایی های کسانی که با معلولیتهای گوناگون دست و پنجه نرم می کنند.
این روز برای نخستین بار در سال 1992 میلادی برای گرامیداشت سالروز تصویب قانون برنامه جهانی در ارتباط با معلولان از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام گردید. هدف از این اقدام ارتقای آگاهی های عمومی درباره معلولیتهای مختلف بود که افراد معلول را در تمامی جنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دخالت دهند.
در سال 1999 شعاری با مضمون «امکان دسترسی برای همه در هزاره جدید» برگزیده شد و در سرلوحه امور قرار گرفت. بیش از 500 میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم روحی، جسمی و حسی از معلولیت رنج می برند. اینان هر کجا که باشند و در هر نقطه ای از دنیا که به سر برند، به دلیل موانع ظاهری و اجتماعی با محدودیتهایی در زندگی خود مواجهند. طی بیست سال اخیر کوششهای زیادی در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعه انسانی انجام شده است. یکی از مواردی که می توان از آن به عنوان نقطه عطفی در این زمینه نام برد، اعلام سال 1981 میلادی به عنوان سال جهانی معلولان است که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام شد.
همچنین فاصله سالهای 1992- 1983 میلادی دهه جهانی معلولان نام گرفت تا شرکت فعالانه و همه جانبه افراد معلول را در زندگی اجتماعی و گسترش و پیشرفت آنان ارتقا بخشد. قانون برنامه جهانی که برای معلولان در سال 1982 توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید، چارچوبی بین المللی را برای الحاق و انضمام مسائل مربوط به انواع معلولیتها را به یک برنامه ریزی ملی فراهم می آورد. در سال 1993 قوانین استاندارد در زمینه برابرسازی و فرصتهای زندگی برای افرادی که با انواع معلولیتها دست و پنجه نرم می کنند، به این قانون افزوده شد تا مکمل آن باشد و موجب قوام آن گردد.
این قوانین هیچ اجباری را برای دولتها به وجود نمی آورد و تلویحاً به عنوان تعهدات اخلاقی و سیاسی تلقی می شوند که دولتها باید در راه یکسان سازی فرصتهای زندگی برای افراد معلول این قوانین را رعایت کنند.
قوانین به اختصار بیان کننده اصول ویژه در مورد مسایلی چون مسؤولیت پذیری، اقدام مقتضی و همکاری است. مسأله یکسان سازی فرصتها برای معلولان هر روز بیش از پیش توجه سازمان ملل متحد را به خود معطوف می کند. یکی از مهمترین دغدغه ها، دسترسی آسان به فناوری جدید و نیز محیط فیزیکی است. کنوانسیون حقوقی معلولان
دکتر کاظم نظم ده، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی در خصوص این کنوانسیون چنین می گوید: هدف از تهیه این کنوانسیون اطمینان از حمایت، ارتقا و برقراری یکسان و برابر تمامی حقوق انسانهاست. این کمیته در آگوست 2002 تشکیل شد و تصمیم گرفت نظرات و پیشنهادهای کشورها و سازمانهای مرتبط را با امور معلولیت در سطوح جهانی و منطقه ای جمع آوری کند.
در دومین جلسه کمیته که در ژوئن 2003 تشکیل شد، تصمیم بر آن شد که یک کمیته کاری برای تدوین پیش نویس کنوانسیون تشکیل شود. در نهایت در جلسه هشتم کمیته که آگوست 2006 برگزار گردید، پیش نویس کنوانسیون به تأیید نهایی رسید.
وی می افزاید: در این کنوانسیون حقوق افراد دارای ناتوانی از یک مقدمه و چهار بخش اصلی شامل مفاد عمومی حقوق، حقوق افراد، تعهدات دولتها و نحوه تأیید و اقدامات اجرایی برای تصویب کنوانسیون تشکیل شده است.
دکتر نظم ده می گوید: کنوانسیون در مجموع دارای 50 ماده است، این پیش نویس با توجه به منشور حقوق بشر که کرامت انسانی و حقوق ذاتی انسانهاست، شامل آزادی، عدالت و صلح در جهان می داند و با در نظر گرفتن تمامی موارد کنوانسیونهای حقوق بشر تهیه شده است که البته هیچ قانونی و یا ماده ای را به موارد موجود حقوق بشر اضافه نکرده است و با توجه به اهمیت موضوع درصددیم کمیته ای را برای پیگیری راهکارها و فرایند امضای کنوانسیون از طریق مجلس شورای اسلامی تشکیل دهیم. فعالیت CBR در ایران
در ایران نیز چند سالی است که طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) به دلیل حمایت از معلولان تشکیل شده است.
تئوری CBR برای همه افراد ناتوان است، اما زمانی که منابع و امکانات محدود است تنها گروه های اصلی از این خدمات بهره مند می شوند. نقش «DPO» یا تشکلهای افراد دارای ناتوانی، در توانبخشی مبتنی بر جامعه در برنامه های «CBR» به این دلیل تعیین کننده است که می توانند نیازهای افراد ناتوان را براساس اولویتها برای جامعه شرح دهند. اگر چه «DPO»ها همیشه نماینده همه افراد ناتوان نیستند، خیلی از «DPO»های تک معلولیتی خودشان برنامه های «CBR» را شروع کرده اند.
برای اجرای چنین برنامه هایی، آنها نیاز به گسترش خدماتشان دارند تا همه گروه های ناتوان را در بر بگیرند. برای مثال اگر انجمن ناشنوایان در یک روستا «CBR» را شروع نماید باید بداند که چگونه این خدمات را برای سایر افراد ناتوان با انواع معلولیتها فراهم کند، زیرا همه افراد نیازمند این توانایی هستند. در جاهای زیادی این رویداد اتفاق افتاده است، در بعضی کشورها یک انجمن چند معلولیتی و یک انجمن تک معلولیتی با یکدیگر برنامه های «CBR» را آغاز می کنند.
دکتر علیرضا احمدیه، رئیس ستاد توانبخشی مبتنی بر جامعه می گوید: تشکیل شوراهای توانبخشی مبتنی بر جامعه از اهداف اصلی «CBR» در ایران است و اگر اعتبارات لازم اختصاص یابد، این شوراها برای حمایت از معلولان روستایی زودتر تشکیل خواهد شد.
وی می افزاید: در حال حاضر 70 هزار معلول ذهنی، جسمی، حرکتی، نابینا، ناشنوا و بیمار مبتلا به صرع تحت پوشش طرح هستند که می توان گفت یک سوم شهرستانهای کشور را شامل می شود.
وی درباره چگونگی اجرای طرح اظهار داشت: پس از شناسایی معلولان ساکن روستا، خانواده معلول و افرادیکه با وی ارتباط دارند، آموزش می بینند. آموزشها در زمینه نحوه صحیح برخورد با معلول است.
مرحله دوم معلول به سطح تخصصی ارجاع می شود و سپس وسایل کمک توانبخشی موردنیاز در دسترس معلول قرار می گیرد.
وی گفت: ما می خواهیم فعالیتهای شبکه CBR را بیش از پیش در کشور و جامعه روستایی افزایش دهیم تا بتوانیم این خدمات را به همه معلولان انجام دهیم و هیچ معلولی از آن بی بهره نباشد. رویکرد جدید روز جهانی معلولان
دکتر کاظم نظم ده، رئیس ستاد برگزاری روز جهانی معلولان این روز را فرصتی برای اطلاع رسانی و فرهنگ سازی برای به رسمیت شناخته شدن حقوق معلولان در جامعه دانست.
وی افزود: با تمهیدات فراهم شده، در برنامه های امسال سعی شده است فرهنگ سازی و اطلاع رسانی از حقوق معلولان به جامعه در اولویت برنامه ها قرار گیرد.
وی گفت: شعار «معلول، دسترسی و ارتباطات» شعار روز جهانی معلولان است و در پی آن هستیم که جامعه حق معلولان را برای دسترسی به تمام امکانات و فرصتهایی که دیگر افراد جامعه از آن بهره مندند، به رسمیت بشناسد.
وی افزود: برنامه ها و آیین نامه های این روز باید به گونه ای باشد که همه جامعه با موضوع درگیری ذهنی پیدا کنند و نباید صرفاً به برگزاری جشنهای خاص معلولان بسنده کرد.
دکتر نظم ده تصریح کرد: 7 کمیته برنامه های هفته معلولان را به عهده دارند که شامل کمیته های پشتیبانی، اجرایی، علمی، تشکلها و استانی است که در هر استان به شکل مجزا فعالیت می کنند.
وی گفت: طبق مصوبات این ستاد، هر کدام از روزهای هفته معلولان نامگذاری شده است و در هر روز به تناسب نامی که دارد، برنامه های مختلفی را خواهیم داشت.
وی تأکید کرد: در این هفته مسؤولان از مراکز توانبخشی بازدید می کنند و همچنین قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، اشتغال معلولان و بررسی جدی حقوق معلولان به صورت میزگردهای تخصصی پیگیری خواهد شد.
وی گفت: همچنین امسال قرار است به شرکتها یا سازمانهایی که مناسب سازی مکانها را برای اجرای قانون حمایت از معلولان اجرا کرده اند، تندیسهایی اهدا شود. • روزنامه قدس
|