شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران- مقالات حوزه اجتماعی
معلولیت دانشگاه‌های کشور برای تحصیل معلولان

حذف تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1392/9/14 | 

مرور  بر مشکلات دانشجویان معلول به بهانه 12 آذر

معلولیت دانشگاه‌های کشور برای تحصیل معلولان

هرچند قصه مصائب و مشکلات دانشجویان معلول تکراری است، اما بیان چندباره‌اش نه تنها از اهمیتش نمی‌کاهد، بلکه قصه آنها را پرغصه‌تر می‌کند چرا که نقاره امیدی از هیچ نهادی برای حل مصائب آنها به گوش نمی‌رسد.

 بر خلاف اینکه روز 12 آذرماه در تقویم ایران به نام روز جهانی معلولان به ثبت‌ رسیده است، اما شاید آنچنان که باید به این جامعه به ویژه قشر دانشجویانش نگاه نشده است.

 در حال حاضر بیش از 12 هزار دانشجوی معلول در مقاطع مختلف کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند، این رقم شاید در برابر جمعیت چهار میلیونی دانشجویان کشور آمار قابل توجهی نباشد، اما باید به خاطر داشت حق تحصیل در دانشگاه و رشته مورد علاقه را نمی‌توان به بهانه عدم مناسب‌سازی دانشگاه‌ها از هیچ دانشجوی معلولی گرفت.

 یکی از موانعی که دانشجوی معلول را از تحصیل باز می‌دارد، وجود پله‌هاییست که برای این دانشجویان به منزله کابوس شده است، البته نباید از دیگر دغدغه‌هایشان چون نگاه معنی‌دار همکلاسی‌ها و مشکلات شهریه غافل شد.

 ایسنا در این روز جهانی، به بررسی مشکلات ناشی از عدم مناسب‌سازی دانشگاه برای ادامه تحصیل افراد، دارای معلولیت پرداخت و جویای مشکلات این دسته از دانشجویان شد.

 حق تحصیل از معلولان به بهانه عدم مناسب‌سازی دانشگاه‌ها سلب شده است

 مجید انتظاری دانشجوی کارشناسی رشته روابط عمومی در دانشگاه علمی کاربردی واحد یک فرهنگ و هنر با بیان اینکه دانشگاه ما هم مثل اغلب دانشگاه‌های علمی کاربردی یک ساختمان کوچک سه طبقه است، اظهار کرد: در این دانشگاه مناسب‌سازی رعایت نشده و دانشگاه فاقد آسانسور و رمپ است.

 وی با بیان اینکه پنج درصد جامعه را افراد معلول تشکیل می‌دهند، خاطر نشان کرد: بنابراین باید همین درصد نیز دانشجوی معلول به نسبت دانشجویان کل کشور داشته باشیم که رقمش باید حدود 250 هزار نفر باشد؛ در حالی که این تعداد 25 هزار نفر است و این به این معناست که از هر 10 معلول دارای شرایط تحصیلی، تنها یک معلول دانشجو وجود دارد.

 انتظاری با بیان اینکه در حال حاضر حق تحصیل در دانشگاه و رشته مورد علاقه به بهانه عدم مناسب‌سازی دانشگاه‌ها از معلولان سلب شده است، اظهار کرد: متاسفانه مدارس و دانشگاه‌ها فاقد کمترین امکانات برای حضور معلولان هستند و معلولان در تنگنا قرار گرفته‌اند.

 وی افزود : در این نابرابری از سرانه تحصیل برای هر دانش‌آموز معلول گرفته تا نبود ساده‌ترین امکانات برای حضور دانش‌آموزان و دانشجویان معلول، نبود سرویس‌های ایاب و ذهاب مناسب نوع معلولیت، شهریه‌ دانشگاه‌ها و ناهماهنگی و بدقولی‌های سازمان بهزیستی در پرداخت شهریه و از همه مهم‌تر مشکل عدم مناسب‌سازی اماکن آموزشی، تحصیل دانش‌آموزان معلول را با دشواری‌های فراوانی روبه رو کرده است، مشکلاتی که گاه به ترک تحصیل و گوشه‌گیری آنها ختم می‌شود.

 به گفته انتظاری، این مشکلات تا جایی پیش می‌رود که زمانی که فرد دارای معلولیت، غول کنکور را پشت سر می‌گذارد یک چشمش خندان و دیگر چشمش گریان می‌شود؛ چراکه می‌داند ممکن است مقابل غول پله‌های دانشگاه‌ها و محیط‌های آموزشی متوقف شود.

 وی تصریح کرد: قرار دادن دانش‌آموز و دانشجوی معلول در کنار افراد سالم نه تنها به پذیرش تفاوت در قدرت تحرک که میان آنها وجود دارد کمک می‌کند و تحمل و احترام متقابل را افزایش می‌دهد، بلکه عادی جلوه دادن معلولیت را تحقق می‌بخشد، بنابراین با اجرای مصوبه مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی می‌توان گره از مشکلات تحصیلی دانشجویان معلول گشود، مهمی که امید است در بودجه دانشگاه‌ها پیش‌بینی شود.

 انتظاری با اشاره به بخشنامه‌ای که از سوی وزارت علوم در تیرماه سال 91 به دانشگاه‌ها در خصوص فضاسازی برای تردد معلولان جسمی و حرکتی ابلاغ شد، گفت: صدور این بخش‌نامه امیدواری را ایجاد کرد تا یکی از موانعی که راه تحصیل افراد دارای معلولیت را سد کرده است، از میان برود.

 وی با بیان اینکه اجرای این بخشنامه که مثل بسیاری دیگر از بخشنامه‌ها و قوانین صادر شده در خصوص معلولان کان‌لم‌یکن باقی مانده است، اظهار کرد: این مساله یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تحصیلی افراد دارای معلولیت است که اجرای آن می‌تواند قدم موثری در جهت اجرای قانون مغفول مانده‌ 16 ماده‌ای حقوق معلولان باشد.

 این دانشجو با اشاره به ماده 2 این قانون، اظهار کرد: بر اساس این بند «کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.»

 به گفته وی همچنین در تبصره 2 این ماده شهرداری‌ها موظف شده‌اند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای آن تعداد از ساختمانها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری کنند.

 انتظاری با بیان اینکه اعمال مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها چندان دشوار نیست، تاکید کرد: چندی پیش، معاون توانبخشی بهزیستی با اشاره به روند نامناسب مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها گفته بود اعمال مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها چندان دشوار نیست، اما اراده‌ی جدی در این زمینه وجود ندارد و عقب هستیم.

 وی با بیان اینکه بیش از 30 درصد از مردم جامعه نیاز به هموارسازی معابر و اماکن عمومی دارند و این موضوع تنها مختص معلولان نیست، گفت: ضرورت تسریع در اجرای مناسب‌سازی شهری بیش از پیش احساس می‌شود.

 وی با بیان اینکه مناسب سازی نکردن اماکن عمومی همچون دانشگاه‌ها، منجر به ترک تحصیل معلولان می‌شود، تاکید کرد: معلولان حدود 10 درصد از جمعیت 14 میلیونی دانش‌آموزان کشور را تشکیل می‌دهند. طبق قانونی قرار بود که هر ساله، 30 درصد از مراکز عمومی مناسب‌سازی شود، اما هنوز 10 درصد ساختمان‌های کشور نیز مناسب‌سازی نشده‌اند.

 به گفته انتظاری اگرچه همه‌ مشکلات دانشجویان معلول، محدود به فضاسازی برای تردد در دانشگاه‌ها نمی‌شود، اما مطمئنا بخش زیادی از دغدغه‌ این قشر را برای تحصیل علم رفع می‌کنند؛ دغدغه‌ای که بسیار مهم‌تر از طرح‌هایی همچون حضور بدون کنکور معلولان در دانشگاه‌هاست.

 وی با بیان اینکه در حال حاضر در کشورهای پیشرفته افراد با معلولیت‌های مختلف مثل نابینا، ناشنوا و جسمی حرکتی در یک کلاس می‌نشینند و به هرکدام آنها متناسب با نوع معلولیتشان آموزش می‌بینند، گفت: استاد چون آموزش‌های لازم را دیده است با متانت و به گونه‌ای که همه شاگردان متوجه شوند، درس را شروع می‌کند و همان مددکاران افراد دارای معلولیت به این افراد کمک می‌کنند.

 وی افزود: در کلاس به خاطر فرهنگ قوی و آموزش‌هایی که شاگردان از دوران کودکی دیده‌اند، هیچ تبعیضی بین خودشان و شاگردان دارای معلولیت قائل نمی‌شوند و وقت امتحان برای افراد دارای معلولیت کمی بیشتر از افراد دیگر است و امکاناتی مانند صفحات بریل و امکاناتی که به افراد دارای معلولیت کمک کند وجود دارد و ایزوله کردن فرد دارای معلولیت اصلا و ابدا معنی ندارد.

اجازه هیات علمی شدن را به فرد معلول نمی‌دهند!

در ادامه طاهر رعدی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد با اشاره به مشکلات ناشی از عدم مناسب‌سازی دانشگاه‌ها برای ادامه تحصیل افراد دارای معلولیت، اظهار کرد: حدود 25 سال قهرمان کشوری شنا هستم و حدود 20 سال است که نماینده معلولین در ایران هستم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر کارشناس نظارت به درمان دانشگاه شهید بهشتی در ساختمان قدیمی وزارت بهداشت هستم، گفت: متاسفانه ساختمان وزارت بهداشت نیز فاقد دستشویی فرنگی است.

رعدی با بیان اینکه وزارت بهداشت سرویس ایاب و ذهاب برای معلولین در نظر نگرفته است،‌ گفت: به نظر من باید برای حل مشکلات معلولین اول سراغ وزارتخانه‌ها رفت و تا زمانی که مشکلات در وزارتخانه برطرف نشود، انتظاری از دانشگاه‌ها نیست.

معلولان

وی با بیان این ادعا که دانشگاه اجازه هیات علمی شدن را به یک فرد معلول نمی‌دهند،‌ عنوان کرد: متاسفانه در حال حاضر قانونی مبنی بر عدم امکان معلم و استاد شدن در وزارتین علوم و بهداشت وجود دارد و دلیل این امر را تاثیر نامطلوب بر روحیه دانش‌آموزان و دانشجویان قلمداد می‌کنند.

رعدی تصریح کرد: وزارتخانه‌ها باید این مساله را که یک فرد با وجود معلولیت توانسته‌ است به این مقام و رتبه دست پیدا کند را الگویی برای جوانان در نظر بگیرند و عرصه را برای فعالیت معلولین باز کنند.

 دانشگاه رعد اولین دانشگاه مناسب‌سازی شده ویژه افراد دارای معلولیت در کشور است که 230 دانشجوی دارای معلولیت و غیرمعلول در کنار یکدیگر در حال تحصیل هستند و به گفته دانشجویانش این در کنار هم بودن کمک زیادی به بالا رفتن اعتماد به نفس معلولین می‌کند و باعث می‌شود دیگران با شرایط معلولین بیشتر آشنا شوند و آنها را بهتر درک کنند.

 نگاه ترحم آمیز به معلولین در دانشگاه ها یاید برداشته شود

 آیدا قدرتی، 25 ساله یکی از دانشجویان رعد است که معلولیت "سی‌پی" دارد. او پیش از این در دانشگاه دیگری در رشته روانشناسی بالینی تحصیل می‌کرده اما به دلیل آنچه «عدم درک از سوی استادان و همکلاسی‌ها» بیان می‌کند، از ادامه تحصیل انصراف داده است.

 قدرتی اظهار می‌کند: در آن دانشگاه فکر می‌کردند من معلول ذهنی هستم، حتی برخی از استادها درکم نمی‌کردند. موقع امتحان به دلیل معلولیتم باید وقت بیشتری را در اختیار می‌گرفتم، اما آنها این زمان را به من نمی‌دادند و با پایان مهلت، برگه را می‌گرفتند. در دبیرستان همه نمره‌هایم 20 بود اما در دانشگاه افسردگی شدید گرفتم و در نهایت انصراف دادم.

 وی افزود: پس از انصراف از دانشگاه، به مجتمع آموزشی رعد آمدم، سپس با دانشگاه این‌جا آشنا شدم و دوباره تحصیل را آغاز کردم. از استادان این‌جا راضی هستم. آنها ما را درک می‌کنند. مساله ترحم نیست ما نیازی به ترحم نداریم، فقط انتظار درک داریم که در این‌جا این درک از سوی استادان وجود دارد.

 این دانشجوی معلول رشته حسابداری با بیان اینکه این‌جا همنوعان من زیاد هستند و استادان، مباحث درسی را به نسبت نوع معلولیت به ما یاد می‌دهند، گفت: برخی دوستان من توانایی نوشتن ندارند و در امتحانات از منشی استفاده می‌کنند. در دانشگاه قبلی خودم هم به ما منشی می‌دادند ولی نگاه ترحم‌آمیز آنها برایم سخت بود.

 همچنین سعید ایروانی دانشجوی ترم اول رشته گرافیک که دارای معلولیت فلج اطفال و یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه رعد است، می‌گوید: رفت و آمد با ویلچر برایم سخت است اما سختی را به جان می‌خرم. در این دانشگاه به دلیل مناسب‌سازی محیط، تردد راحت است

 دانشجوی ممتاز رشته حسابداری دانشگاه معلولان «رعد»با اشاره به انتظارش از افراد جامعه، می‌گوید: دلم می‌خواهد دیگران فقط برای یک ساعت خودشان را جای ویلچرنشین‌ها بگذارند و بعد فکر کنند در آن صورت توقعشان از اطرافیان چه بود.

 مهدیه کردی از اینکه افراد خانواده بیش از حد حمایتش می‌کنند خوشحال نیست و می‌گوید که اگر به او اعتماد شود کمر بسیاری از مشکلات را می‌شکند.

 انصراف از تحصیل دانشجویان معلول به دلیل نامناسب بودن محیط‌های دانشگاهی برای معلولین

 این دانشجوی30 ساله که در گذشته با وجود توانایی درس خواندن، تنها به دلیل نبود مناسب‌سازی دانشگاه‌ها امکان تحصیل برایش فراهم نبوده جزو اولین گروه 15 نفره دانشجویان رعد است.

 کردی با اشاره به خاطره یکی از دوستانش اظهار میکند : وی قبلا در سال سوم رشته حقوق یکی از دانشگاه‌هامشغول به تحصیل بوده است اما دلیل این‌که کلاس‌هایش در طبقات بالا برگزار می‌شد انصراف داده است.

 وی با بیان اینکه دوستش از اول با این مشکل درگیر بوده اما سال سوم دیگر خسته شده و پس از غیبت‌های مکرر مجبور به انصراف شده است. می گوید: آشنایی استادان و کارکنان دانشگاه رعد برای این دانشجوی ویلچرنشین نکته‌ی مثبتی است و تصریح می‌کند که برای کارکنان این‌جا چیز عجیبی نیست اگر یک فرد با ویلچر از کنارشان رد شود؛ نگاهی که او امیدوار است در تمام افراد جامعه دیده شود.

 تحصیل در کنار غیرمعلولان باعث ارتقای اعتماد به نفس معلولین می شود

 کردی تحصیل در دانشگاه بدون آسانسوری را که افرادش نگرش درستی نسبت به معلولان داشته باشند، به تحصیل در دانشگاه مناسب‌سازی شده‌ای که نگاه افرادش عجیب باشد و ممکن است در ذهنشان این سوال را مطرح کنند که چرا این فرد به دانشگاه آمده است در اولویت دانست و افزود : تحصیل در کنار غیرمعلولان به من اعتماد به نفس می‌دهد و معتقد است این موضوع باعث عادی‌سازی روابط و تغییر زاویه دید برخی افراد غیرمعلول به معلولان می‌شود.

 او امیدوار است نگاه بعضا دست و پاگیر و دردسرساز به معلولان، تبدیل به نگاه به افراد دارای توانایی‌های خاص شود؛ نگاهی که می‌گوید معلولان اگر نتوانند یک کار را انجام دهند، چهار تا کار را می‌توانند.

 مناسب سازی محیط‌های دانشگاهی آرزوی دیرینه دانشجویان معلول

 کردی، این تصور که معلولان را از غیرمعلولان جدا می‌کند، جا افتادن تدریجی این دیدگاه اشتباه می‌داند که دنیای معلولان جداست و می‌گوید: به همین خاطر آرزو می‌کند کاش همه‌ دانشگاه‌ها مناسب‌سازی شود تا معلولان بتوانند در نزدیک‌ترین دانشگاه محل زندگی‌شان تحصیل کنند.

 وی با بیان اینکه تحصیلات آکادمیک مفید است، اظهارکرد: الزاما نباید همه افراد معلول تحصیلات عالیه داشته باشند؛ همان‌طور که افراد غیرمعلول هم ممکن است تحصیلات دانشگاهی نداشته باشند.

 رییس دانشگاه رعد و دغدغه‌هایش

دکتر حسین علاقه بند رییس دانشگاه علمی کاربردی رعد درباره این دانشگاه و دانشجویانش گفت: دانشگاه رعد در پنج رشته حسابداری، مربی پیش‌دبستانی، نرم‌افزار، مددکار اجتماعی و گرافیک مشغول به فعالیت است.

وی درباره مشکل شهریه دانشجویان نیز اظهار کردد: عمده انتظار ما از سازمان بهزیستی این است که در پرداخت شهریه دانشجویان دارای معلولیت تسهیلات بهتری را فراهم کند. هم‌چنین کمک‌های جانبی از قبیل سرویس ایاب و ذهاب و ... ارایه دهد تا بتوانیم بهتر در خدمت دانشجویان باشیم.

وی تصریح کرد: پشنهاد ما این است که فضاهای آموزشی دیگری را در نقاط دیگر شهر به ما اختصاص دهند تا با مناسب‌سازی آن مکان‌ها بتوانیم در تمام سطح شهر برای افراد دارای معلولیت که قصد تحصیل دارند و هم‌اکنون با مشکلاتی در دانشگاه‌های عادی مواجه هستند، امکان تحصیل را فراهم کنیم.

علاقه‌مند در عین حال بر لزوم ایجاد تعامل میان معلولان با سایر افراد جامعه تاکید و اظهار کرد: در دانشگاه رعد با قرار دادن دانشجویان معلول و غیرمعلول در کنار یکدیگر، هر دو گروه را برای چنین تعاملاتی آماده می‌کنیم.

 اگرچه تاسیس دانشگاه «رعد» اقدامی موثر در افزایش فرصت تحصیلی برای معلولان به شمار می‌رود، اما باید توجه داشت که توسعه دانشگاه‌های ویژه معلولان نمی‌تواند، نسخه شفابخشی برای حل ریشه‌ای مشکلات تحصیلی این دانشجویان و اجرای شعار عدالت در آموزش باشد و اتخاذ چنین روش‌هایی می‌تواند تاثیرات روحی بسیار نامطلوبی در معلولان داشته باشد، البته به نظر می‌رسد برخی از دانشگاه‌ها در این باره چاره‌اندیشی کرده‌اند.

 به گونه‌ای که اکبری معاون دانشجویی دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه ازدهه 70 در دانشگاه علم و صنعت آسایشگاهی ویژه معلولیت تعبیه شده است به ایسنا، گفت: در آن زمان 12 جانباز ویلچری در این دانشگاه تحصیل می‌کردند، به همین دلیل این دانشگاه تقریبا برای استفاده معلولین مناسب سازی شده است.

 وی با بیان اینکه تمام قسمت‌های این دانشگاه از جمله سلف و آمفی تاتر و استخر مناسب استفاده معلولین است، گفت: حتی یکی ازاساتید این دانشگاه نیز از ویلچر استفاده می‌کند و مشکلی در عبور و مرور در دانشگاه ندارد.

 معاون دانشجویی دانشگاه علم و صنعت تصریح کرد: مسوولین باید خودشان را در جایگاه این دسته از افراد تصور کنند، چرا که این مساله باعث می‌شود نگاه و بینش بهتری نسبت به مسایل معلولین داشته باشند.

 سخن آخر...

 قرار دادن دانش آموز و دانشجوی معلول در کنار افراد سالم نه تنها به پذیرش تفاوت در قدرت تحرک که میان آنها وجود دارد کمک می‌کند و تحمل و احترام متقابل را افزایش می‌دهد، چرا که این دانشجویان می‌توانند در کنار همکلاسی‌های سالم، در رشته و دانشگاه‌ دلخواه تحصیل کنند، بنابراین با اجرای مصوبه مناسب‌سازی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی می‌توان گره از مشکلات تحصیلی دانشجویان معلول گشود، مهمی که امید است در بودجه دانشگاه‌ها پیش‌بینی شود.

 اگرچه همه‌ مشکلات دانشجویان معلول، محدود به فضاسازی برای تردد در دانشگاه‌ها نمی‌شود اما مطمئنا بخش زیادی از دغدغه‌ی این قشر را برای تحصیل علم رفع می‌کنند؛ دغدغه‌ای که بسیار مهم‌تر از طرح‌هایی همچون حضور بدون کنکور معلولان در دانشگاه‌ها است.

 گزارش: سحر بابایی

منبع: ایسنا

نشانی مطلب در وبگاه شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران:
http://shamdani.com/find-1.90.3297.fa.html
برگشت به اصل مطلب